ارزیابی نواحی مستعد اکوتوریسم با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) (مطالعه موردی: حوضه آبخیز بابلرود، مازندران)

برنامه‌ریزی تفرجی در اکوتوریسم (طبیعت‌گردی) نه تنها به عنوان ابزاری برای ارتقای سطوح اجتماعی و اقتصادی مردم تلقی می‌شود، بلکه به علت کارکردهای حفاظتی زمینه حفاظت پویای منابع طبیعی را نیز مهیا می‌کند. با توجه به اینکه اولین قدم در برنامه‌ریزی برای هر نوع فعالیتی ارزیابی پتانسیل سرزمین برای آن فعالیت است، در این مطالعه به ارزیابی پتانسیل طبیعت‌گردی حوضه آبخیز بابلرود در استان مازندران با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) پرداخته شد. برای این منظور ابتدا مهمترین معیارها و زیرمعیارهای موثر در ارزیابی پتانسیل طبیعت‌گردی منطقه با توجه به مطالعات پیشین، شرایط منطقه مورد مطالعه و نظرات تعدادی از کارشناسان، شناسایی شدند. سپس برای تعیین اهمیت معیارها و زیرمعیارهای موثر در ارزیابی پتانسیل طبیعت‌گردی منطقه، پرسشنامه‌هایی بین متخصصین توزیع شد. وزن معیارها و زیرمعیارها در هر پرسشنامه محاسبه شده و با میانگین گرفتن از وزن-های هر کدام از پرسشنامه‌ها، وزن نهایی هر کدام با استفاده از AHP و نرم افزار Expert choice محاسبه شد. سپس نقشه‌های لازم برای ارزیابی پتانسیل منطقه در محیط GIS تهیه شدند. در مرحله آخر با استفاده از تکنیک ترکیب وزنی خطی (WLC) در محیط GIS نقشه نهایی پتانسیل طبیعت‌گردی منطقه تهیه شد. نتایج نشان داد که 33/19 درصد از سطح منطقه دارای پتانسیل عالی و 81/52 در از سطح منطقه دارای پتانسیل خوب برای اکوتوریسم است. همچنین 19/23 درصد از سطح منطقه دارای پتانسیل متوسط، 84/1 درصد دارای پتانسیل ضعیف و 82/2 درصد از سطح منطقه برای اکوتوریسم نامناسب است.